pl+48 71 794 01 27
·
kancelaria@tla-kancelaria.pl
·
Pon - Pt 08:00-16:00
Śledź nas na Linkedin

Pożyczka dla podmiotu zagranicznego a PCC

TLA Kancelaria > Inne > Pożyczka dla podmiotu zagranicznego a PCC

Wyrok NSA z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt II FSK 850/10 może stanowić duże zaskoczenie dla podatników. Wynika z niego bowiem następujący wniosek – przedmiotem umowy pożyczki są prawa majątkowe a nie rzeczy, dlatego dla stwierdzenia opodatkowania PCC konieczne jest ustalenie, gdzie to prawo jest wykonywane (tzn. w Polsce czy też poza jej terytorium). Dotychczas organy podatkowe oraz sądy administracyjne twierdziły przeciwnie (z nielicznymi wyjątkami), wskazując, iż pieniądze (również te znajdujące się na rachunku bankowym) są rzeczą.

Stan faktyczny

Opisywane orzeczenie zapadło na tle stanu faktycznego, z którego wynikało, że spółka prawa holenderskiego z siedzibą w Holandii zamierzała zaciągać pożyczki od osób fizycznych albo osób prawnych mających miejsce zamieszkania / siedzibę na terytorium Polski. W momencie zawierania umowy pożyczki pieniądze znajdowałyby się na rachunku bankowym pożyczkodawcy prowadzonym w Polsce i na ten rachunek pieniądze te również byłyby zwracane. Umowa pożyczki byłaby zawierana albo na terytorium Polski albo poza nim i podlegałaby prawu holenderskiemu.

Argumentacja podatnika

W związku z powyższym Spółka stwierdziła, że w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w związku z art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej ustawa o PCC) Spółka nie będzie zobowiązana do uiszczenia PCC z tytułu ww. umów pożyczek. Podstawą tej tezy była argumentacja, że przedmiotem tych umów będą prawa majątkowe, które będą wykonywane za granicą – zatem nie znajdzie zastosowania art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy o PCC. Ponadto, Spółka jako pożyczkobiorca (nabywca praw majątkowych z umowy pożyczki) nie ma siedziby na terytorium Polski – zatem nie znajdzie również zastosowania art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o PCC.

Organ podatkowy nie zgodził się z argumentacją Spółki, wskazując, że przedmiotem umowy pożyczki są pieniądze rozumiane jako rzeczy. Biorąc zaś pod uwagę, że rzeczy te będą znajdować się na terytorium Polski w momencie dokonania czynności cywilnoprawnej, tj. zawarcia umowy pożyczki, wyłączenie z opodatkowania PCC nie znajdzie w tym przypadku zastosowania.

Co jest przedmiotem umowy pożyczki – rzeczy czy prawa majątkowe?

Istotą sporu stało się więc udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w przypadku pożyczki pieniężnej przedmiotem czynności cywilnoprawnej są rzeczy czy też prawa majątkowe. Kluczowe znaczenie ma w tym przypadku odwołanie się do art. 721 kodeksu cywilnego. Wynika z niego, że przedmiotem umowy pożyczki są pieniądze albo rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Użycie przez ustawodawcę alternatywy rozłącznej „albo” wskazuje, że należy wyraźnie odróżnić pieniądze od rzeczy.Sąd Najwyższy w wyroku z 4 grudnia 1998r., sygn. akt III CKN 49/98 (niepubl.) stwierdził, „że pieniądze jako środek płatniczy, zarówno banknoty, jak i bilon są wprawdzie rzeczami ale są to tylko rzeczy „sui generis”, ponieważ nie mają samoistnej wartości wynikającej z ich właściwości fizycznych, lecz z określonej gwarancji jakie im daje państwo. Nie mogą być zatem przedmiotem użyczenia ponieważ nie można zrealizować celu użyczenia jakim jest używanie. Rzeczami mogą być natomiast numizmaty, są bowiem przedmiotami materialnymi mającymi określoną samoistną wartość.”

Biorąc powyższe pod uwagę, trudno zgodzić się ze stanowiskiem, że przez pieniądz bankowy należy rozumieć rzecz w znaczeniu materialnym. Dlatego też należy zaaprobować wykładnię NSA dokonaną w omawianym wyroku, że przedmiotem umowy pożyczki nie są rzeczy, lecz prawa majątkowe, a skoro te będą wykonywane poza terytorium Polski (pożyczka będzie udzielona podmiotowi holenderskiemu z siedzibą w Holandii i będzie powiększać jego majątek znajdujący się również poza terytorium Polski), nie ma podstaw do opodatkowania przedmiotowej czynności cywilnoprawnej PCC.

Inne wyroki NSA w tym zakresie

Należy zauważyć, że mimo przeważającego stanowiska sądów administracyjnych za uznaniem rzeczy jako przedmiotu pożyczki, pojawiły się na przestrzeni tych kilku lat także wyroki prezentujące odmienny pogląd. Do takowych należał wyrok NSA z 6 stycznia 1999 r., sygn. akt III SA 3176/97, następnie wyrok NSA z 15 października 2004 r., sygn. akt FSK 597/04 i wreszcie opisywany wyrok NSA z 15 listopada 2011 r., sygn. akt II FSK 850/10. Z drugiej strony NSA wypowiadał się również za uznaniem rzeczy jako przedmiotu pożyczki, czego przykładem może być wyrok z 26 listopada 2010 r., sygn. akt II FSK 1301/09.

Powiązane wpisy

Najnowsze wpisy

Wyrok NSA – przechowywanie danych osobowych kandydatów do pracy 
27 marca 2024
Bezpieczny kurs na KSeF – podsumowanie konsultacji KSeF 
26 marca 2024
Konkurs a program premiowy – jak poprawnie zastosować stawkę 10% w PIT 
21 marca 2024

Archiwa

pl_PL