Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych (dalej: Metodyka):
- nie przybrała ostatecznie urzędowych objaśnień, które dawałyby podatnikom faktyczną gwarancję ochrony, ale
- jest zbiorem wytycznych kierowanych do urzędników przy ocenie czy podatnicy odliczający VAT należycie zweryfikowali swojego kontrahenta pod kątem uczestnictwa w oszustwie podatkowym.
Konkluzją Metodyki jest to, że podatnik podejmujący działania wskazane w „Metodyce” istotnie zwiększa prawdopodobieństwo dochowania należytej staranności, a dopiero w przypadku zignorowania obiektywnych okoliczności, wskazujących, że transakcja może mieć na celu naruszenie prawa lub oszustwo, organy powinny zakwestionować prawo przedsiębiorcy do odliczenia podatku naliczonego.
Według MF, ostrożny podatnik podczas rozpoczęcia współpracy z nowym kontrahentem (lub rozszerzenia współpracy na nowe obszary) powinien zweryfikować kontrahenta pod względem formalnym, m.in. poprzez sprawdzenie rejestracji KRS czy też jako podatnik VAT czynny, a nawet posiadania koncesji dla określonych branż.
Ponadto należy zwrócić uwagę czy sama transakcja nie jest podejrzana, przede wszystkim czy nie odbiega znacząco od innych transakcji w podobnych warunkach (Ministerstwo Finansów zdefiniowało szereg kwestii, które dla zachowania należytej staranności powinny być weryfikowane).
Powyższe powoduje, że podatnik nawet w przypadku stałej współpracy z kontrahentem, powinien regularnie weryfikować kryteria formalne oraz zwrócić uwagę czy warunki transakcji nie ulegają zmianie czyniąc je podejrzanymi.
Ponadto Metodyka wskazuje wprost, że w sytuacji:
- zastosowania przez podatnika mechanizmu podzielonej płatności (ang. split payment), wraz z
- weryfikacją formalną kontrahenta i brakiem wystąpienia okoliczności, które w sposób jednoznaczny mogły wskazywać na brak dochowania należytej staranności
– organy podatkowe powinny uznać, że przedsiębiorca dochował należytej staranności.
Ministerstwo Finansów zarzeka się, że Metodyka „nie nakłada na podatników nowych obowiązków –to jest zbiór doświadczeń z działalności KAS”, jednak nie sposób jednoznacznie stwierdzić, że jest to forma nałożenia na podatników nowych obowiązków, bez wprowadzania ich w formie przepisów prawa.
