Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 22 października 2015 r., w sprawie C-277/17 orzekł w trybie prejudycjalnym na wniosek NSA w sprawie o następującym stanie faktycznym:
- Spółka nabywała olej napędowy, który wykorzystywała w ramach swojej działalności gospodarczej oraz dokonywała odliczenia podatku VAT z tytułu faktur dokumentujących te transakcje,
- w wyniku kontroli organ odmówił prawa do odliczenia na tej podstawie, że faktury zostały wystawione przez podmiot nieistniejący,
- w toku postępowania Spółka wskazała, że otrzymała od swojego kontrahenta dokumenty takie jak odpis z KRS, statystyczny numer przedsiębiorcy oraz zaświadczenie o nadaniu numeru NIP.
NSA wystąpił z pytaniem prejudycjalnym:
- czy w świetle dyrektywy w sytuacji, gdy podatnik oraz organy podatkowe nie są w stanie ustalić rzeczywistego dostawcy towaru, transakcja może zostać uznana za dostawę towarów, a jeśli tak to
- czy przepisy dyrektywy zezwalają na prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od podmiotu, który nie był rzeczywistym dostawcą towaru i nie ma możliwości ustalenia rzeczywistego dostawcy.
TSUE wskazał, że organy nie mogą w sposób generalny wymagać od podatników, aby ci sprawdzali, czy wystawca faktury dysponuje towarami, czy jest w stanie je dostarczyć, a także czy kontrahent ten składa deklarację i płaci podatek VAT.
W ocenie TSUE, podatnik ma prawo do odliczenia od faktur kontrahenta, którego w świetle przepisów należy uznać za podmiot nieistniejący, o ile nie zostanie wykazane, że wiedział on lub powinien był wiedzieć, że dostawa wiązała się z przestępstwem. Jednakże to organy powinny zbadać, czy podatnik posiadał taką wiedzę.
Rozstrzygnięcie Trybunału jest korzystne dla podatników i wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą w tym zakresie. Niemniej jednak, w sytuacji wątpliwych kontrahentów warto zadbać o dokumenty potwierdzające ich istnienie, w szczególności że w obecnej chwili istnieje możliwość bezpłatnego sprawdzenia:
- występowania przedsiębiorców w odpowiednich portalach, tj. w rejestrze KRS lub CEiDG, a także
- czy podmiot jest podatnikiem VAT czynnym czy zwolnionym.
