1 kwietnia 2021 r. Ministerstwo Finansów powiadomiło o rozpoczęciu konsultacji podatkowych dotyczących projektu interpretacji ogólnej Ministra Finansów, Fund uszy i Polityki Regionalnej w sprawie definicji transakcji kontrolowanej. Jak zostało wskazane w zaproszeniu do konsultacji, definicja transakcji kontrolowanej to jedno z najbardziej kluczowych zagadnień w obszarze cen transferowych.
Zgodnie z art. 11a ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, transakcja kontrolowana to identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań.
Poniżej prezentujemy wyjaśnienia dotyczące powyższej definicji, przedstawione w projekcie interpretacji ogólnej.
1. Działania o charakterze gospodarczym
- Działanie o charakterze gospodarczym wymaga, co do zasady, uwzględniając okoliczności danego przypadku, tych samych cech charakterystycznych, które definiują działalność gospodarczą tj.: zarobkowy cel, zorganizowana struktura, niezależny (samodzielny) charakter;
- Jednak działanie o charakterze gospodarczym jest zakresowo pojęciem szerszym niż „działalność gospodarcza”, co oznacza, że podmiot nie musi prowadzić działalności gospodarczej, aby działania, których dokonuje, miały charakter gospodarczy.
2. Rzeczywiste zachowania stron
- Zachowaniem stron mogą być działania lub zaniechania, jednak istotne jest, aby zachowania były rzeczywiste, tj. faktycznie dokonywane przez strony;
- Przy ocenie rzeczywistego charakteru zachowań stron należy brać pod uwagę istnienie uzasadnionych przyczyn ekonomicznych określonego działania;
- Dodatkowo, określone działania powinny być oceniane z punktu widzenia każdej strony będącej uczestnikiem takich działań, gdyż z perspektywy kilku podmiotów takie samo działanie może zostać ocenione odmiennie (przykład: odpłatne wynajęcie spółce z o.o. przez jej udziałowca części powierzchni lokalu mieszkalnego na podstawie umowy tzw. najmu prywatnego).
3. Warunki działań ustalone lub narzucone w wyniku powiązań
- Dla zaistnienia transakcji kontrolowanej nie jest wystarczające, żeby działania o charakterze gospodarczym zostały dokonane przez podmioty powiązane, ale aby warunki takich działań zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań;
- Możliwe jest występowanie sytuacji, gdy działania będą miały charakter gospodarczy i będą dokonane między podmiotami powiązanymi, lecz mimo to nie będą stanowiły transakcji kontrolowanej, bowiem warunki tych działań nie będą ustalone lub narzucone w wyniku powiązań;
- Nie wyklucza się jednak, że warunki danej transakcji mogą zostać narzucone przez podmiot powiązany, który nie jest bezpośrednio stroną tej transakcji.
4. Stosunki wewnętrzne spółki
- Co istotne, jeżeli identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym są determinowane przepisami prawa, nie jest spełniona przesłanka ustalenia lub narzucenia warunków działań w wyniku powiązań;
- Przykładem zdarzeń, które wynikają ze stosunków pomiędzy wspólnikiem a spółką, natomiast nie stanowią transakcji kontrolowanej jest: wypłata dywidendy, wypłaty zysku przez spółkę niebędącą osobą prawną na rzecz jej wspólników (oraz otrzymania przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną odpowiedniej części zysku tej spółki) czy też dopłaty.
Projekt interpretacji, choć wskazuje na kilka praktycznych przykładów (np. kwestia dywidendy), nie wyjaśnia wielu wątpliwości podatników. Zdecydowanie MF mogłoby zaprezentować więcej przykładów zdarzeń, które nie stanowią transakcji kontrolowanej, w szczególności w przypadku działań między podmiotami powiązanymi, które z uwagi na brak ustalenia lub narzucenia warunków w wyniku powiązań, nie stanowią transakcji kontrolowanej. Rodzi się bowiem pytanie czy w przypadkach działań o charakterze gospodarczym takich jak np. obrót towarowy pomiędzy podmiotami powiązanymi działającymi niezależnie, w odrębnych grupach kapitałowych, stosujących niezależne polityki cen transferowych, nie stanowią one transakcji kontrolowanych, ze względu na fakt, że działania te nie zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań.