Zgodnie z art. 11a ust 1 pkt 6 CIT przez pojęcie transakcji kontrolowanej rozumie się:
- identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działanie o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów zagranicznego zakładu,
- których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań.
Powyższa definicja nasuwa wątpliwości co – oprócz zdarzeń, które potocznie są rozumiane jako „transakcje” czyli np. sprzedaż towarów – należy rozumieć poprzez „działania o charakterze gospodarczym”. Poniżej prezentujemy wybrane interpretacje/wyroki organów wskazujące, iż to pojęcie należy rozumieć stosunkowo szeroko (wskazujemy również te, które zostały wydane na gruncie uprzednich przepisów – naszym zdaniem obecnie podobnie, a nawet szerzej należy rozumieć pojęcie transakcji w rozumieniu cen transferowych).
- Nabycie udziałów własnych w celu umorzenia
Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 marca 2020 r. o sygn. 0111-KDIB1-1.4010.121.2020.1.ŚS
Zgodnie z stanowiskiem MF, umorzenie udziałów, niezależnie od jego charakteru (dobrowolne lub przymusowe), mieści się w pojęciu „transakcji kontrolowanej” i generalnie jest przedmiotem dokumentacji podatkowej (po przekroczeniu limitów dokumentacyjnych). Pojęcie „transakcji” powinno być rozumiane możliwie szeroko, czyli jako wszelkie czynności prawne powodujące przeniesienie własności dóbr.
- Zdarzenia „kapitałowe”
Wyrok NSA z 8 marca 2016 r. o sygn. II FSK 4000/13
Zdaniem NSA transakcją w rozumieniu przepisów o cenach transferowych jest również:
- wniesienie aportu do spółki kapitałowej w formie udziałów lub akcji,
- zakup/nabycie udziałów,
- objęcie akcji lub udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym za wkład pieniężny.
- Zdarzenia wskazane w uzasadnieniu do ustawy
W uzasadnieniu do ustawy wprowadzającej nowe przepisy w zakresie TP, ustawodawca wymienił zdarzenia, którego jego zdaniem mieszą się w definicji transakcji kontrolowanej, są to:
- restrukturyzacje,
- umowy o podziale kosztów (CCA),
- umowy spółki osobowej,
- umowy o współpracy
- umowy o zarządzanie płynnością.
Należy zwrócić uwagę, iż część z tych zdarzeń (m.in. CCA, umowy o zarządzaniu płynnością) były wymienione wprost na gruncie uprzednich przepisów jako podlegające udokumentowaniu (obecnie zostały „schowane” pod szerokim rozumieniem transakcji kontrolowanej).
- Dywidenda, dotacja lub darowizna
Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 grudnia 2019 r. o sygn. 0111-KDIB2-3.4010.308.2019.2.KK
Dla odmiany MF uznał, iż dywidendy, dotacje, przekazanie środków i inne dofinansowania (bez względu na nazewnictwo) w zakresie działalności statutowej, nie powinny podlegać obowiązkowi dokumentacyjnemu. Zdaniem MF wskazane transakcje nie spełniają definicji „transakcji kontrolowanej” ze względu na ich „niegospodarczy” charakter.
Podsumowując, wydawane interpretacje/wyroki podsuwają podatnikom pewne wskazówki, w jaki sposób interpretować pojęcie transakcji ”kontrolowanej”:
- działania/zdarzenia muszą mieć charakter „gospodarczy” (mieści się w tym charakter handlowy, kapitałowy, finansowy i usługowy);
- nie należy przywiązywać się wyłącznie do „potocznego” rozumienia transakcji, gdzie generalnie w ramach transakcji jest towar/usługa, zapłata i faktura;
- generalnie każde zdarzenie gospodarcze w firmie, przekraczające wartościowo progi dokumentacyjne będzie podlegać dokumentacji TP.
