W dniu 14 października 2022 r. NSA wydał wyrok o sygn. I FSK 1323/18, dotyczący niedoborów towarów u podatnika.
Ocena sytuacji przez organy i WSA
Zarówno organy, jak i WSA stwierdziły, iż:
- niedobory towarów w magazynie podatnika powstały z przyczyn zależnych od Spółki (podatnika), gdyż Spółka ta nie dochowała należytej staranności w zabezpieczeniu swojego majątku przed wystąpieniem strat;
- poprzez doprowadzenie do zawinionych niedoborów – towary przestały de facto służyć działalności opodatkowanej wykonywanej przez Spółkę, a więc Spółka utraciła prawo do odliczenia VAT związanego z nabyciem tych towarów.
Podatnik na przedstawione rozstrzygnięcie wniósł skargę do NSA.
Co orzekł NSA?
NSA stwierdził, że w przypadku, gdy dochodzi do kradzieży:
- podatnik może zachować prawo do odliczenia VAT (skradzionych towarów), ale
- pod warunkiem wykazania, że utrata tych towarów nie była przez niego zawiniona.
Sam fakt, że doszło do kradzieży towarów – jest dla NSA niewystarczający, aby niejako „automatycznie” mógł spowodować możliwość zachowania prawa do odliczenia VAT przez podatnika.
Sąd podkreślił, że duże znaczenie ma to, czy podatnik dołożył należytej staranności, aby powstałego niedoboru uniknąć, powołuje się na uzasadnienie WSA:
- „jeśli utrata towaru nastąpiła z przyczyn od podatnika zależnych, to prawo do odliczenia w związku z nabyciem nie zostaje zachowane. Jest to logiczne, gdyż gdyby przyjąć, że w przypadku każdej kradzieży podatnik zachowuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, otwierałoby to drogę do nadużyć i wykorzystywania podatku VAT do działań nieuczciwych”.
Ponieważ kradzieży dokonał pracownik, całe postępowanie spółki tj.:
- brak uwagi w stosunku do pracowników,
- brak wiedzy na temat działalności sklepów spółki,
- brak zasad w zakresie działania pracowników,
- nieprzeprowadzanie rzetelnych inwentaryzacji towarów
– złożyły się na uznanie, iż spółka zawiniła w niedoborze towarów, a tym samym utraciła prawo do odliczenia VAT od tych skradzionych towarów.