Znamy (na razie ustne) uzasadnienie uchwały siedmiu sędziów NSA z dnia 24 maja 2021 r. o sygn. I FPS 1/21 zezwalającej na sądowo-administracyjną kontrolę zasadności wszczęcia postępowania karnego skarbowego w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia.
Uchwała istotna jest dla wszystkich podatników, którzy spotkali się z następującą sytuacją:
- zbliża się termin przedawnienia zobowiązania podatkowego,
- organy zdając sobie sprawę, że ewentualna decyzja musi zostać wydana przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wszczynają postępowanie karne skarbowe,
- podatnik otrzymuje zawiadomienie, że w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostaje zwieszony,
- organ może dowolnie „zwlekać” z prowadzeniem sprawy i wydaniem decyzji, bowiem nie jest związany terminem przedawnienia.
Powyższa praktyka jest coraz częściej kwestionowane przez sądy administracyjne – o czym pisaliśmy tutaj, a wydana właśnie uchwała ma ujednolicić orzecznictwo w temacie.
NSA przesądzając, że „ocena przesłanek zastosowania przez organy podatkowe przy wydawaniu decyzji podatkowej art. 70 § 6 pkt 1 w zw. z art. 70c o.p. mieści się w granicach sprawy sądowej kontroli legalności tej decyzji” zwrócił uwagę, że:
- organy podatkowe powinny wyjaśnić w decyzji, że w konkretnej sytuacji (w okolicznościach danej sprawy) nie chodziło jedynie o wstrzymanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego,
- kontrola takiej decyzji (uzasadnienia wskazującego, że nie mamy do czynienia z instrumentalnym wszczęciem KKS) dokonywana jest przez sądy administracyjne, jednak równocześnie
- kontrola sądów administracyjnych nie może być ukierunkowana na wszechstronną i ogólną ocenę zasadności wszczęcia postępowania karnego skarbowego z punktu widzenia karnej skarbowej.
Wygląda na to, że NSA ustalił jasną granicę, zgodnie z którą sądy administracyjne „nie wchodzą w buty” sądów karnych, ale równocześnie:
- mogą badać zasadność wszczęcia postępowania karnego skarbowego, pod kątem instrumentalnego wstrzymania biegu terminy przedawnienia zobowiązania podatkowego, jednak
- tylko w zakresie uzasadnienia jego wszczęcia wskazanego przez organ w decyzji.
Z niecierpliwością czekamy na uzasadnienie pisemne uchwały oraz reakcję organów w temacie.
