W analizowanej sprawie Spółka nie uregulowała w całości zobowiązań podatkowych z tytułu podatku akcyzowego, wobec czego wszczęto postępowanie egzekucyjne. W międzyczasie Sąd Rejonowy ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku Spółki. Spółka została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego, a egzekucja prowadzona wobec Spółki okazała się bezskuteczna.
Naczelnik Urzędu Celnego wszczął postępowanie w sprawie orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu. Zarówno organ I jak i II Instancji stwierdziły, iż w sprawie orzeczenia
o odpowiedzialności podatkowej członka zarządu za zobowiązania podatkowe Spółki, organ jest obowiązany wykazać jedynie pozytywne przesłanki do przeniesienia na niego odpowiedzialności tj.:
- pełnienie obowiązków członka zarządu w czasie powstania zobowiązania podatkowego,
- bezskuteczność egzekucji przeciwko Spółce.
Natomiast to na członku zarządu spoczywa ciężar wykazania którejkolwiek z przesłanek egzoneracyjnych, które wykluczałyby orzeczenie o jego odpowiedzialności:
- zgłoszenie wniosku o upadłość we właściwym czasie lub wszczęcie postępowania układowego, albo
- wykazania, iż niedochowanie powyższych czynności nie nastąpiło z jego winy.
Zarówno Sąd I instancji jak i NSA podkreśliły, iż powyższa zasada nie oznacza przerzucenia na członka zarządu ciężaru dowodu, bowiem to organy podatkowe winny dążyć do ustalenia prawdy obiektywnej i nie zwalania to organów z obowiązku zebrania materiału dowodowego sprawy.
Jeżeli członek zarządu konsekwentnie twierdził, iż nie zachodziły przesłanki do zgłoszenia upadłości wcześniej niż to uczyniono, organy powinny z własnej inicjatywy, za pomocą dostępnych środków dowodowych ustalić, jaka była rzeczywista sytuacja finansowa Spółki na dzień zgłoszenia upadłości.
Analizowane orzeczenie wskazuje, iż nie tylko na podatnikach spoczywa ciężar przedstawiania dowodów w sprawie. Jeżeli podatnik usilnie wskazuje na okoliczności, których wykazanie jest utrudnione, to organy powinny przeprowadzić stosowne czynności, bowiem ostatecznie na nich spoczywa obowiązek:
- ustalenia prawdy obiektywnej sprawy, do czego niezbędne jest
- zebranie odpowiedniego materiału dowodowego.
Orzekając wbrew twierdzeniom podatnika, bez przedstawienia dowodów na okoliczności przeciwne, organy muszą liczyć się z uchyleniem tak wydanych rozstrzygnięć.
