Dywidenda wypłacona na rzecz udziałowca podlega podatkowi u źródła (WHT) – stawka 19%. Jednak po spełnieniu warunków z art. 22 ust. 4 ustawy o CIT – podmiot wypłacający dywidendę (płatnik) może skorzystać ze zwolnienia z WHT. Sam proces wydaje się pozornie prosty, jednak w praktyce na płatników czyha wiele pułapek i przeszkód.
Rzeczywisty właściciel?
Od 1 lipca 2019 r. po przekroczeniu limitu 2 mln zł w celu korzystania ze zwolnienia, odbiorca dywidendy musi posiadać status rzeczywistego właściciela. Dotyczy to zarówno składania oświadczenia przez płatnika (podpisywanego przez wszystkich członków zarządu), jak również sytuacji, w której płatnik lub podatnik wnioskują o zwrot WHT.
Nadużycie prawa?
Obecnie duży nacisk kładzie się również na kwestię nadużycia prawa, o którym stanowi art. 22c ustawy o CIT, bowiem korzystanie ze zwolnienia nie będzie możliwe, gdyby wiązało się z nadużyciem prawa. Ministerstwo Finansów wskazało, że przykładem tego rodzaju działania jest np. takie zbudowanie struktury grupy poprzez „wstawienie” spółki pośredniej (z UE/EOG) pomiędzy spółkę wypłacającą dywidendę a spółkę, do której ostatecznie trafia dywidenda (spółka spoza UE/EOG) – że w rezultacie dywidenda, która byłaby opodatkowana stawką 19%, będzie zwolniona z WHT. Art. 22c ma przeciwdziałać właśnie takiej agresywnej optymalizacji.
Do kwestii nadużycia prawa odniósł się również TSUE w wyroku z dnia 26 lutego 2019 r., sygn. C 116/16 i C 117/16, w którym wskazał wytyczne / przesłanki, które mogą świadczyć o nadużyciu prawa.
Co zatem ma uczynić płatnik?
Obie te kwestie mają podobny cel i zakres swojego działania – służą przede wszystkim ustaleniu, czy istniejąca struktura kapitałowa została utworzona w sposób sztuczny, niemający uzasadnienia ekonomicznego a jedyną (główną) korzyścią wynikającą z takie struktury jest uzyskanie oszczędności podatkowej.
Zatem płatnicy dysponując definicją rzeczywistego właściciela zawartą w ustawie o CIT oraz wytycznymi TSUE świadczącymi o nadużyciu prawa, są zobowiązani do przeprowadzania weryfikacji (audytu) spełnienia warunków do korzystania ze zwolnienia z WHT.
Brak przeprowadzenia weryfikacji powoduje ryzyko zakwestionowania zwolnienia i obowiązku zapłaty WHT ze stawką 19%.
Należyta staranność
Dodatkowo należy pamiętać, że od 1 stycznia 2019 r. ustawodawca wymaga, aby dokonywana weryfikacja (audyt) była przeprowadzana z należytą starannością z uwzględnieniem charakteru i skali prowadzonej działalności.
W przypadku niedochowania należytej staranności przez płatników, Ordynacja podatkowa przewiduje dla nich kary w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 10% wypłacanej dywidendy (a dla dywidend powyżej 15 mln zł nawet 20%).
Płatnik, który nie wykona powyższych obowiązków, może zatem „uzbierać” obciążenia podatkowe w wysokości 29% lub 39% wypłacanej dywidendy (plus odsetki).
