W przedmiotowej sprawie:
- podatnik złożył korekty deklaracji VAT wskazując zmianę stawki sprzedawanych towarów z 8% na 5% – zgodnie z ówczesnym stanowiskiem organów,
- półtora miesiąca przed okresem przedawnienia wszczęte zostało postępowanie karne skarbowe (faza ad rem) odnoszące się do rozliczenia VAT podatnika.
WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 22 lipca 2019 r. o sygn. I SA/Wr 365/19 wskazał, że badając sprawę należy przeprowadzić „test nadużycia” czyli:
- zadać sobie pytanie „czy w sytuacji gdyby nie istniał art. 70 6 pkt 1 O.p. organy skarbowe dokonałyby wszczęcia postępowania karnego skarbowego?
- Odpowiedź negatywna świadczy o nadużyciu prawa przez organ skarbowy”, a w konsekwencji nie może wywoływać skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia na podstawie tego przepisu.
Równocześnie sąd powiedział „sprawdzam” i zweryfikował, że:
- wszczęcie postępowania karnego skarbowego nastąpiło na półtora miesiąca przed terminem przedawnienia,
- na moment wydania wyroku brak było jakichkolwiek informacji o podjęciu innych działań w ramach postępowania KKS,
- sprawa KKS nie wymagała czynności dowodowych bo dotyczyła zagadnienia prawnego (stosowania stawki 5% zamiast stawki 8%),
- okoliczności sprawy wykluczały umyślność działania, bowiem osobom prowadzącym sprawy podatkowe na moment składania korekt deklaracji VAT (moment czynu) nie można było przypisać winy, co wykluczało możliwość wszczęcia i prowadzenia postępowania karnego skarbowego (w tym zakresie WSA wszedł w kompetencje sądu karnego).
Sąd skonkludował, że w tej konkretnej sprawie:
- organ podatkowy nadużył swojej kompetencji wszczynając postępowanie KKS wyłącznie po to aby zawiesić bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego,
- doszło do przedawnienia zobowiązań podatkowych na skutek doręczenia decyzji organu odwoławczego po upływie terminu przedawnienia.
Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane pomimo świadomości związania uchwałą siedmiu sędziów NSA z dnia 18 czerwca 2018 r. o sygn. I FPS 1/18, zgodnie z którą dla zawieszenia biegu przedawnienia wystarczające jest właściwe poinformowanie, że na skutek przesłanki z art. 70 §6 pkt 1 O.p. nastąpiło zawieszenie tego biegu.
Komentowane rozstrzygnięcie:
- dla podatników jest niewątpliwie światłem w tunelu w sporach z organami skarbowymi naruszającymi zasadę „równości broni”,
- dla profesjonalnych pełnomocników może stanowić inspirację do śmielszego powoływania się na prawa podstawowe uznane w systemie UE,
- dla innych sądów administracyjnych jest przykładem mądrości i niezależności oraz motywacją do samodzielności w sprawach, w których ocena NSA (nawet przedstawiona w uchwale) jest niezgodna z prawem UE.
Wyrok jest nieprawomocny – miejmy nadzieję, że NSA należycie pochyli się nad solidną argumentacją przedstawianą w uzasadnieniu i będziemy świadkami wykształcenia się nowej linii orzeczniczej w kwestii zawieszenia biegu przedawnienia, w przypadkach instrumentalnego wszczęcia KKS.
