1 marca 2022 r. NSA wydał ważny i interesujący dla podatników wyrok o sygn. I FSK 647/18 [1]. Na razie znane jest uzasadnienie ustne i na jego podstawie przygotowaliśmy niniejszą informację.
Przedmiot sporu
Krajowy podatnik świadczył usługi transportowe oleju napędowego na rzecz innych podmiotów, które były zarejestrowane jako podatnicy VAT w państwach Unii Europejskiej. Usługodawca stwierdził, iż zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT – miejscem świadczenia usługi jest miejsce, gdzie usługobiorca posiada siedzibę, a więc nie odprowadzał on podatku VAT od wykonywanych usług.
Podczas kontroli dokonywanej przez fiskusa, stwierdzono, iż kontrahenci nie prowadzili działalności w krajach członkowskich, a jedynie byli tam zarejestrowani dla celów VAT. W związku z tym organ stwierdził, iż podatnik:
- Nie dochował należytej staranności, gdyż nie zweryfikował miejsc siedziby usługobiorców.
- Jest zobowiązany do zapłaty zaległego podatku w zakresie wykonanych usług.
Co orzekł NSA?
Sąd powołał się na rozporządzenie wykonawcze Rady UE nr 282/2011 ustanawiające środki wykonawcze do Dyrektywy 112, zgodnie z którym:
- miejscem siedziby działalności jest miejsce, gdzie wykonywane są funkcje naczelnego zarządu przedsiębiorstwa,
- jeśli usługodawca nie posiada innych informacji, to może uznać, iż usługobiorca jest podatnikiem, skoro przekazał mu numer identyfikacyjny VAT i został on zweryfikowany.
NSA wyciągnął następujące wnioski:
- podatnik krajowy nie ma instrumentów pozwalających na zweryfikowanie prawidłowości adresu swojego kontrahenta, względem gdzie są wykonywane funkcje naczelnego zarządu;
- podatnik powinien opierać się na kryterium formalnym, czyli:
- dokonać weryfikacji numeru VAT-UE kontrahenta poprzez sprawdzenie go w systemie VIES poprzez system VIES,
- zweryfikować również pozostałe dane kontrahenta;
- wytyczne dotyczące należytej staranności są inne w przypadku dostaw towarów niż w przypadku świadczenia usług i nie należy ich utożsamiać.
Podsumowanie
Wyrok należy ocenić pozytywnie dla podatników. Umożliwia on mniej rygorystyczne podejście do dochowywania należytej staranności w przypadku świadczenia usług.
Podkreślenia wymaga też fakt, iż NSA podchodzi racjonalnie do wymagań względem podatnika, wskazując, iż podmiot może zweryfikować numer VAT-UE w systemie VIES, ale nie ma możliwości sprawdzenia adresu kontrahenta. To pokazuje, że wszelkie kryteria należy stosować rozsądnie.
