W dniu 17 stycznia 2014 r., sygn. II FSK 239/13, NSA wydał wyrok na gruncie przepisów art. 16 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit a ustawy o CIT.
Zgodnie z tym przepisem, wierzytelności odpisane jako nieściągalne, mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, o ile ich nieściągalność została udokumentowana protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe lub wyższe od jej kwoty.
Stan faktyczny
Wnioskodawca wystąpił do Ministra Finansów z pytaniem:
„Jakiego rodzaju koszty należy uwzględnić przy określaniu przewidywanych kosztów procesowych i egzekucyjnych związanych z dochodzeniem wierzytelności, w rozumieniu art. 16 ust. 2 pkt 3 u.p.d.o.p., a w szczególności czy do kosztów tych należy zaliczyć koszty wynagrodzenia kancelarii prawnej z tytułu obsługi procesu windykacyjnego, ustalone na podstawie ceny/stawki rynkowej stosowanej przez kancelarię w odniesieniu do usług związanych z obsługą procesu windykacyjnego?”
Stanowisko organu podatkowego i sądu
Minister Finansów wskazał, że określając przewidywane koszty, należy odnieść się tylko i wyłącznie do „niezbędnych kosztów”.
W ocenie Ministra Finansów, im wyższe będą przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne, tym wyższa będzie wartość wierzytelności, która w przypadku nieściągalności zostanie zaliczona do kosztów podatkowych bez konieczności uzyskiwania postanowień organu egzekucyjnego lub sądu. Dlatego też Minister Finansów uznał, że wysokość przewidywanych kosztów procesowych i egzekucyjnych nie może być ustalana przez podatnika w sposób dowolny.
Podobne stanowisko zaprezentował WSA.
NSA oddalając skargę kasacyjną podatnika, podkreślił, że w kalkulacji przewidywanych kosztów odzyskiwania wierzytelności należy uwzględnić:
- wyłącznie niezbędne koszty procesowe i egzekucyjne,
- określone na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego i wydanych do niego rozporządzeń wykonawczych.
Wobec powyższego wskazać należy, że w sytuacji zaliczenia wierzytelności nieściągalnych do kosztów podatkowych na podstawie protokołu, przy uwzględnieniu przez podatnika wszystkich kosztów związanych z dochodzeniem wierzytelności, w tym kosztów z tytułu obsługi prawnej, których cena jest wyższa niż ustalona w obowiązujących przepisach, wysokość tych kosztów może być zakwestionowana przez organy podatkowe.
