CBAM, czyli graniczny podatek węglowy
Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) – graniczny podatek węglowy, którym będą obciążani importerzy wprowadzający do obrotu na terytorium Unii Europejskiej towary, których produkcja wiąże się z wysoką emisyjnością gazów cieplarnianych.
Na obecną chwilę regulacjami CBAM objęte, są następujące grupy towarów:
- cement;
- energia elektryczna;
- nawozy;
- żeliwo i stal;
- aluminium;
- chemikalia.
Szczegółowy wykaz kodów CN objętych CBAM został określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia (UE) 2023/956. Należy jednak zwrócić uwagę, że przywołany katalog w przyszłości ma być rozszerzony.
Fazy wdrożenia
Wdrożenie CBAM przewiduje dwie fazy:
- faza przejściowa będzie trwać od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r., w tym okresie importerzy będą zobowiązani do:
(1) składania deklaracji kwartalnych
- pierwszą deklarację należy złożyć do 31 stycznia 2024 r. za okres od 1 października 2023 r.,
- deklaracje będą składane za pośrednictwem Rejestru Przejściowego CBAM.
(2) zarejestrowania się jako podmiot upoważniony do zgłaszania CBAM – możliwość składania wniosków o wpis do rejestru przewiduje się od 31 grudnia 2024 r. Brak uzyskania wpisu uniemożliwi import towarów objętych CBAM w fazie pełnej;
- faza pełna ruszy od 1 stycznia 2026 r. – importerzy będą zobowiązani do:
- składania deklaracji rocznych, przy czym pierwszą w terminie do 31 maja 2027 r.;
- zakupu certyfikatów CBAM.
Informacje w deklaracji
Rozporządzenie wykonawcze z 17 sierpnia 2023 r. (oczekuje na publikację w dzienniku urzędowym UE) wskazuje, że deklaracja kwartalna będzie miała zawierać szereg danych – m.in. takie jak:
- całkowitą ilość importowanych towarów, wyrażoną w megawatogodzinach dla energii elektrycznej i w tonach w stosunku do pozostałych towarów;
- rodzaj towarów zidentyfikowany po ich kodzie CN;
- państwo pochodzenia importowanych towarów;
- lokalizację instalacji, w której zostały wyprodukowane importowane towary;
- określenie procesu produkcyjnego towarów;
- specyficzne wbudowane emisje bezpośrednie towarów;
- dla energii elektrycznej:
- współczynnik emisji stosowany dla energii elektrycznej, wyrażony w tonach Co2e za MWh,
- źródło danych lub metoda zastosowana do określenia współczynnika emisji;
- w przypadku wyrobów stalowych – numer identyfikacyjny konkretnej huty stali, w której wyprodukowano określoną partię surowców, jeśli jest znana.
Struktura deklaracji CBAM w fazie przejściowej została określona w załączniku nr 3 do rozporządzenia wykonawczego z 17 sierpnia 2023 r.
