Sądy orzekają na korzyść podatników. WSA daje jasno do zrozumienia, że organy podatkowe nie mogą stosować i interpretować przepisów podatkowych w sposób dowolny.
Wydanie opinii zabezpieczającej bez uzasadnienia
Począwszy od lipca 2016 roku funkcjonuje w Ordynacji podatkowej klauzula o unikaniu opodatkowania. Nowe przepisy, oprócz możliwości zakwestionowania przez fiskusa sztucznych transakcji dokonywanych przez podatnika (takich, których głównym celem jest osiągnięcie korzyści podatkowej), dają podatnikom możliwość ubiegania się o wydanie opinii zabezpieczającej.
Dotychczas szef KAS powściągliwie korzystał z uprawnienia do wydania opinii zabezpieczającej, dopatrując się unikania opodatkowania w prezentowanych przez wnioskodawców stanach faktycznych. Zdarzało się, że decyzja o odmowie nie była poparta głębszą analizą, która uzasadniałaby przypuszczenie, że podatnik działał w celu unikania opodatkowania.
- WSA w wydanym 8 czerwca 2018 r. wyroku (sygn. akt III SA/Wa 2354/17, wyrok nieprawomocny) orzekł na korzyść podatnika stwierdzając, że odmowa wydania opinii zabezpieczającej musi być poparta uprzednią analizą, która powinna wykazać przeważający charakter korzyści podatkowej nad celami ekonomicznymi.
- Szef KAS może albo wydać opinię zabezpieczającą, albo odmówić jej wydania, jeżeli ma zastosowanie klauzula o unikaniu opodatkowania. Nie może natomiast stosować rozwiązań pośrednich, wskazując, że potencjalnie klauzula może mieć zastosowanie. Takie działanie powoduje bowiem niepewność po stronie podatnika.
Czy optymalizacja podatkowa jest tym samym, co unikanie opodatkowania?
Na korzyść podatnika sądy orzekały też w innych sprawach (wyrok WSA w Krakowie z 7 marca 2018 r., sygn. akt. I SA/Kr 45/18 i wyrok WSA w Bydgoszczy z 6 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/Bd 896/17.), które dotyczyły optymalizacji podatkowych dokonywanych przez podatników jeszcze przed wejściem w życie klauzuli o unikaniu opodatkowania. Organy podatkowe w związku z przeprowadzanymi kontrolami takie operacje kwestionowały.
- Sądy uznały jednak, że podatnicy działali w granicach prawa, a ewentualna optymalizacja podatkowa nie może być jedynym argumentem uzasadniającym jej kwestionowanie. W obowiązującym w czasie dokonywania czynności przez podatników stanie prawnym nie było bowiem regulacji prawnej zawierającej klauzulę o unikaniu opodatkowania.
Powyższe wyroki pokazują, że WSA może w pewnych okolicznościach łagodzić niekorzystne dla podatników rozstrzygnięcia i choć wyroki nie stanowią wiążącej wykładni dla organów podatkowych, dają nadzieję na dalszą poprawę sytuacji podatników w sporze z fiskusem.