Przepis niezgodny z konstytucją
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Decyduje faktyczne wykorzystanie nieruchomości
W wyroku Trybunał zwrócił uwagę na:
- naruszenie przez zaskarżony przepis zasady proporcjonalności oraz
- na brak precyzyjnych kryteriów, poza samym posiadaniem nieruchomości przez przedsiębiorcę, pozwalających ustalić występowanie faktycznego lub potencjalnego związku gruntu lub budynku z prowadzeniem działalności.
Wskutek tego przedsiębiorcy są nadmiernie obciążani daninami publicznymi. Zdaniem Trybunału to faktyczne wykorzystanie powinno decydować o zastosowaniu stawki właściwej dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą.
Dla kogo korzyści?
Orzeczenie ma szczególne znaczenie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, ponieważ występują one na gruncie prawa podatkowego w dwojakim charakterze – jako przedsiębiorcy i jako osoby prywatne (w zakresie swojego majątku osobistego). Zarówno w uzasadnieniu wyroku, jak i w samej sentencji Trybunał nie ogranicza jednak zakresu orzeczenia jedynie do osób fizycznych, lecz stwierdza niekonstytucyjność przepisu w odniesieniu do każdego przedsiębiorcy lub podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą.
Wydaje się, że wyrok ten może być korzystny przykładowo dla spółek, które były zmuszone wstrzymać działalność gospodarczą ze względu na ograniczenia związane z epidemią COVID-19, lub posiadających nieruchomości będące w złym stanie technicznym, uniemożliwiającym ich użytkowanie.
Zniesienie automatyzmu traktowania wszelkich nieruchomości będących w posiadaniu podmiotów gospodarczych za związane z działalnością gospodarczą może prowadzić do znacznego obniżenia opodatkowania u niektórych podmiotów, ponieważ:
- nie ma zastosowania wyższa (ustalana każdorazowo przez właściwą gminę) stawka podatku przewidziana dla gruntów i budynków związanych z działalnością gospodarczą,
- budowle, które nie zostaną uznane za związane z działalnością gospodarczą, w ogóle nie będą podlegać opodatkowaniu.
Wyrok ten jest szansą dla podatników na dokonanie rewizji stanu posiadanych nieruchomości i wystąpienie z wnioskiem o zwrot nadpłaconego podatku w przypadku zidentyfikowania nieruchomości, które z przyczyn obiektywnych nie były wykorzystywane przez podatnika do działalności gospodarczej.
Opracowano na podstawie:
wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2021 r. sygn. SK 39/19
