20 czerwca 2022 r. wydany został wyrok WSA we Wrocławiu o sygn. I SA/Wr 723/20, który może być interesujący dla podatników:
- nie tylko ze względu na samo korzystne rozstrzygnięcie, ale
- przede wszystkim ze względu na poruszenie w uzasadnieniu ważnych aspektów ochrony praw podatnika w sporze z organem.
Jednym z trzech wniosków, które WSA we Wrocławiu wysunął po zbadaniu sprawy była identyfikacja braku realizacji przez organ podatkowy ogólnych zasad postępowania.
WSA wskazał m.in., że:
- […] postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Zaufanie do organów władzy publicznej to przekonanie, że postępowanie podatkowe prowadzone jest zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa, że respektowane są uprawnienia jego uczestników, że organ wywiązuje się ze swoich obowiązków i dąży do sprawnego i efektywnego zakończenia sprawy. Za takie zaś nie można uznać postępowania, które staje się elementem odwetu na podatniku.
- Jakkolwiek samo postępowanie zostało wszczęte przed upływem przedawnienia to jednak w okolicznościach przedmiotowej sprawy, zważywszy na treść art. 123 § 1 O.p. regulującą zasadę szybkości postępowania, powinny wszcząć na tyle szybko, aby możliwe było rzetelne prowadzenie postępowania podatkowego. Niedopuszczalne jest tworzenie iluzji jego prowadzenia.
- […] w myśl art. 30 Konstytucji RP przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Zatem godność jest chroniona przez Konstytucję RP, jako wartość najwyższa i przynależna każdemu człowiekowi. Proceduralnym wyrazem godności jest prawo do rzetelnego procesu. Koncepcja prawa do rzetelnego procesu wyrosła z założenia, że wolności osobiste są niewiele warte, jeżeli brak jest instytucjonalnych gwarancji wobec arbitralnego działania władzy.
Na koniec WSA dobitnie stwierdził, że:
- Prowadzenie […] postępowania podatkowego w sposób, który prowadzi do rozpaczy obywatela, jest niczym innym jak naruszeniem jego godności. Żadna wolność czy prawo nie może sprzeciwiać się godności człowieka […] Celem praw człowieka nie są bowiem same prawa, ale ochrona osoby ludzkiej ze względu na jej godność.
Ze względu na skupienie się przez WSA na brakach proceduralnych, jakich dopuściły się organy podatkowe, zapadłe orzeczenie może stanowić uniwersalny oręż dla wszystkich, którzy odczuwają niesprawiedliwość w toczących się postępowaniach. Orzeczenie jest nieprawomocne, jednak mamy nadzieję, że NSA przychyli się do wyrażonego w nim stanowiska, a być może rozszerzy zaprezentowaną w nim argumentację.
