W dniu 7 lipca 2022 r. TSUE [1] w polskiej sprawie nr C-696/20 wydał wyrok, dotyczący transakcji łańcuchowych.
Stan faktyczny
Transakcja dotyczyła sprzedaży towarów między kilkoma podmiotami, gdzie towary były transportowane bezpośrednio z państwa członkowskiego, od pierwszego podmiotu do państwa członkowskiego ostatniego z podmiotów. Środkowy podmiot (z Holandii) – pośrednik nabył towary z Polski i podał w tej transakcji swój polski numer VAT, gdyż był zarejestrowany jako podatnik VAT w Polsce, a więc:
- Transakcja między podmiotem nr 1 a pośrednikiem (oba podmioty wskazały polskie numery VAT) została uznana za dostawę krajową i opodatkowana stawka 23% VAT,
- Transakcje między pośrednikiem a kolejnymi odbiorcami zostały potraktowane jako WDT, podlegające w Polsce stawce 0% VAT.
Organ podatkowy stwierdził, że pośrednik nieprawidłowo skwalifikował dostawy. W jego opinii to transakcja między podmiotem nr 1 a pośrednikiem powinna być potraktowana jako WDT (dla podmiotu nr 1) a jako WNT (dla pośrednika), ale z zastosowaniem stawki 23% VAT. Uznano też, że skoro pośrednik podał swój polski numer VAT (czyli inny numer niż nadany przez państwo członkowskie zakończenia transportu towarów), to zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT – powinien on wykazać VAT należny w Polsce. Skoro podmiot nr 1 powinien wystawić fakturę z 23% VATem, a pośrednikowi odmówiono prawa do odliczenia VAT z tytułu tych faktur, to z kolei spowodowało, że pośrednik został „obciążony” 46% VAT.
Co orzekł TSUE?
Przede wszystkim stwierdzono, że jeśli podatnicy źle rozpoznali łańcuch dostaw, a tym samym doszło do niewłaściwego rozliczenia transakcji ruchomej, to istnieje możliwość zastosowania „sankcyjnego VAT”, jeśli podatnik podał nr NIP do WNT z innego kraju niż kraj zakończenia dostawy towarów.
Co w tym przypadku jest, jednak istotne to fakt, że podmiot nr 1 został zobligowany do wystawienia faktury na rzecz pośrednika z 23% VAT. Dlatego, TSUE orzekł, że pośrednik, zgodnie z zasadami proporcjonalności i neutralności podatkowej nie może już zostać obciążony „sankcyjnym” VATem. Sąd podkreślił również, że transakcja ta nie stanowiła oszustwa podatkowego ani nadużycia. Tym samym, w ocenie TSUE ta sama transakcja nie może zostać podwójnie opodatkowana.
Podsumowanie
TSUE podkreślił, jak ważne są zasady neutralności i proporcjonalności oraz że, sankcje powinny być stosowane w sytuacjach, gdy podatnicy biorą udział, np. w oszustwie podatkowym.
Przepisy dotyczące transakcji łańcuchowych są zmienione, jednak podatnicy nadal mają problemy z właściwym zakwalifikowaniem dostawy ruchomej. Jak widać – odpowiednie ułożenie łańcucha dostaw jest bardzo ważne, a błędne rozliczenie może powodować negatywne konsekwencje podatkowe.
