W wewnątrzwspólnotowych transakcjach łańcuchowych duże znaczenie ma podmiot pośredniczący. Dlaczego? Zgodnie z art. 22 ust. 2b ustawy o VAT – jeśli towary są wysyłane z jednego kraju członkowskiego UE na terytorium innego państwa członkowskiego, to wysyłka (transport) tych towarów są przyporządkowane dostawie dokonanej do podmiotu pośredniczącego.
Należy zwrócić szczególną uwagę na definicję podmiotu pośredniczącego, która również zawarta jest w ustawie o VAT. Podmiotem pośredniczącym nie może być:
- pierwszy dostawca towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz,
- ostateczny nabywca w łańcuchu (gdyż nie jest on dostawcą).
W związku z czym, w przypadku transakcji łańcuchowej unijnej z trzema podmiotami – przykładowo:
- podmiot A jest pierwszym dostawcą (nie może być podmiotem pośredniczącym) z Francji,
- podmiot B jest wysyłającym lub transportującym towar – co oznacza, że jest podmiotem pośredniczącym z Polski,
- podmiot C jest ostatecznym nabywcą (nie może być podmiotem pośredniczącym) z Niemiec
– towar jedzie bezpośrednio od A do C, czyli dostawa ruchoma będzie między podmiotami A i B.
Może, jednak wystąpić wyjątek w opisywanej sytuacji, ponieważ przepisy przewidują, że jeśli podmiot pośredniczący poda dostawcy swój nr identyfikacyjny VAT kraju, z którego towary są wysyłane – to dostawą ruchomą będzie dostawa dokonana przez podmiot pośredniczący, czyli w naszym przykładzie:
- podmiot A jest pierwszym dostawcą z Francji,
- podmiot B jest podmiotem pośredniczącym z Polski, ale jest zarejestrowany na VAT we Francji i podaje podmiotowi A francuski numer VAT,
- podmiot C jest ostatecznym nabywcą
– w takiej sytuacji – dostawą ruchomą będzie dostawa między podmiotem B i C, ponieważ podmiot B podał dostawcy numer identyfikacyjny kraju, z którego jest wysyłka.
Przepisy dotyczące podmiotu pośredniczącego wydają się nie być trudne do zastosowania, jednak trzeba pamiętać o definicji tego podmiotu oraz o wyjątku związanym ze wskazaniem numeru VAT. Obecnie podmioty korzystają z rejestracji na VAT w innych krajach niż kraj siedziby, właśnie ze względu na transakcji międzynarodowe, więc tym bardziej należy weryfikować numery identyfikacyjne wskazywane na fakturach.
