NSA w dniu 14 marca 2023 r. wydał niekorzystny dla płatników wyrok (sygn. II FSK 2116/20) dotyczący momentu powstania przychodu w przypadku udziału w programach kafeteryjnych.
Zasady w tego typu programach są proste:
- pracownicy/współpracownicy otrzymują punkty,
- punkty mają określoną wartość pieniężną (np. 1 zł),
- pracownicy mogą wymienić punkty na towary lub usługi (punkty są gromadzone na indywidualnym koncie).
Płatnik zapytał, czy właściwym rozwiązaniem jest rozpoznanie przychodu już w momencie otrzymania przez pracownika/współpracownika punktów (przekazania na indywidualne konto). Argumentowano przy tym, że:
- już samo otrzymanie punktów ma wymiar finansowy i stanowi realne przysporzenie,
- śledzenie zakupów dokonywanych przez pracowników/współpracowników stanowiłoby nieproporcjonalny nakład pracy.
Odmiennego zdania był Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej – według Organu przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w takim systemie powstaje dopiero w momencie wymiany punktów na określone dobra, a nie w chwili ich otrzymania.
WSA zgodził się z argumentami płatnika, więc sprawa trafiła przed oblicze NSA.
Ostatecznie NSA przyznał jednak rację Organowi, twierdząc w uzasadnieniu ustnym, że:
- otrzymanie punktów nie prowadzi do realizacji celów osobistych pracownika,
- pracownik nie ma pełnej swobody w rozporządzaniu,
- pracownik musi je wykorzystać w pewien określony sposób – tak więc przychód powstaje dopiero w momencie wymiany punktów na realny towar lub usługę.
NSA podkreślił, że istotne znaczenie w tym przypadku ma również czy gdyby nie skorzystał z uprawnienia wymiany punktów – pracownik/współpracownik nie miałyby roszczenia w zakresie odpowiedniej należności pieniężnej.
W tym przypadku korzystne podejście dla pracowników/współpracowników jest niekorzystne dla płatników, bowiem podejście NSA może utrudnić ustalenie momentu powstania przychodu pracowników/współpracowników, w przypadku korzystania z programów kafeteryjnych.
Orzeczenie to może również spowodować zmiany w zakresie rozliczenia innych świadczeń pozapłacowych np. bonów, gdzie przekazując bon pracodawca również nie przenosi na podatnika konkretnego towaru czy usługi.
