16 października 2019 r. TSUE wydał ważny dla podatników wyrok w sprawie C-189/18 (Glencore Agriculture Hungary Kft.), w którym uznał, że:
- organ nie może opierać decyzji dla danego podatnika wyłącznie na ustaleniach z decyzji podatkowych wydanych wobec kontrahentów podatnika,
- opierając się na argumencie, że jest związany ustaleniami zawartymi w wydanych przez niego decyzjach, których adresatami są kontrahenci podatnika.
Stan faktyczny
- Węgierski organ podatkowy wydał podatnikowi decyzję, w której uznał, że podatnik nie ma prawa do odliczenia VAT, ponieważ wiedział / powinien był wiedzieć, że uczestniczy w oszustwie podatkowym VAT i nie dochował przy tym należytej staranności,
- organ wydał decyzję w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku kontroli dostawców tego podatnika i w oparciu o ustalenia poczynione podczas kontroli tych dostawców,
- organ nie przeprowadził żadnego postępowania dowodowego bezpośrednio w sprawie podatnika, do którego skierował decyzję.
Stanowisko TSUE
TSUE wyraził brak akceptacji dla takiego postępowania, bowiem narusza ono takie zasady jak:
- prawo do bycia wysłuchanym – podatnik został pozbawiony prawa do skutecznego zakwestionowania ustaleń faktycznych i kwalifikacji prawnych oraz pozbawiony możliwości przedstawienia swojego punktu widzenia,
- prawo dostępu do akt – podatnik powinien mieć możliwość dostępu do wszystkich dowodów znajdujących się w aktach sprawy, na których organ podatkowy zamierza oprzeć swoją decyzję, a w niniejszej sprawie zasada ta została niewątpliwie naruszona.
Wyrok TSUE a codzienność podatników
Wyrok zawiera wskazówki przede wszystkim dla organów, jak powinny – a raczej jak nie powinny – postępować. TSUE podkreśla, jak ważne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego i wysłuchanie podatnika.
Pamiętajmy jednak, że aby podatnik miał możliwość skutecznie obronić się i udowodnić, że nie wiedział / nie mógł wiedzieć, iż uczestniczy w oszustwie podatkowym – musi wykazać, że dochował należytej staranności w weryfikacji kontrahenta i ogółu okoliczności towarzyszących transakcji. Wszelkie procedury należytej staranności, które rekomendujemy wprowadzać, nie są wodą na młyn doradców podatkowych, ale realną (jak nie jedyną) szansą podatników na uwolnienie się od zarzutu uczestnictwa w oszustwie podatkowym.
